Về sự cam kết

Hôm qua mình gặp nhỏ bạn thân, nó tâm sự lần này sao nó thất tình lâu quá, cảm giác cứ âm ỉ khôn nguôi dù cuộc sống và công việc rất bận rộn. Sau cùng thì nó chốt lại, thôi chắc là tao với thằng đấy không hợp nhau, để tao đi tìm người mới.

Mình ừ hử nghe xong hết mọi chuyện, mới đưa ra góc nhìn cá nhân.

– Vấn đề hợp với không hợp nó quan trọng, dĩ nhiên. Nhưng nếu từ đầu không hợp thì hai bạn đã không tiến đến thân mật để ở cạnh nhau lâu vậy, thương nhau quá trời mà phải hong?

– Ừ

– Vấn đề của hai bạn là nằm ở cam kết. Cả hai đều mong muốn có người đồng hành lâu dài, nhưng không sẵn lòng bỏ qua cá nhân để cam kết dấn thân nhiều hơn vào mối quan hệ. Không có ai hợp mình 100% hết, cũng như công việc. Mày nói mày yêu công việc của mình, nhưng có nhiều phần trong công việc cũng khiến mày chán ghét ngán ngẩm, nhưng mày đâu có bỏ công việc của mày, mày tìm cách xử lý hết mình, mày quên luôn bản thân mày trong lúc tìm cách giữ vững cam kết với công việc. Mối quan hệ lâu dài nó cũng cần như thế.

Mình thì chỉ nói tới đó, nhưng góc nhìn này mình học từ một lý thuyết cũ mèm nhưng kinh điển về cam kết, cuốn sách mình gắn kèm ảnh trong bài viết. Tóm tắt là mức độ cam kết của bản thân đối với một công việc, một lý tưởng, một đam mê, một mối quan hệ hay một ai đó, đều cần lưu ý 4 yếu tố

Level of Commitment = (Treasures – Troubles) + Contributions – Choices

Trong đó,

• Treasures –the rewards you get from pursuing the relationship or goal – vốn liếng/tài sản/phần thưởng nhận được
• Troubles –the difficulties you experience – phiền não/cái giá phải trả
• Contributions –the time, energy, and tangible resources you’ve devoted to your relationship – mức độ đóng góp/chi phí cơ hội, đây là yếu tố quan trọng cần tăng cường + duy trì (mức độ đầu tư)
• Choices –the options you do or don’t have – các lựa chọn khác, đây là yếu tố gây nhiễu cần được loại trừ, bằng cách chấp nhận bỏ qua, đừng để mình trở nên lung tung bằng cách tìm giải pháp khác thay thế, phải tập trung vào chính xác vấn đề cần giải quyết. Kiểu như cãi nhau với người yêu, thay vì đối diện giải quyết, chúng ta tránh né cảm xúc khó khăn trong mình bằng các lựa chọn vui vẻ/hoặc quen thuộc khác như là giải trí, tụ tập bạn bè, làm việc cực lực hơn, nuôi chó mèo, thậm chí là à ơi lung tung với người thứ ba.

Các yếu tố này cần được cân chỉnh để đảm bảo kết quả luôn là số dương, và một người có kĩ năng cam kết là một người luôn nỗ lực để ý thức được đủ 4 yếu tố này.

Từ đó, mình suy ra, có 4 yếu tố luôn cần chú tâm khi đi vào cam kết mối quan hệ long-term

⁃ Protective: gia tăng sự bảo vệ
⁃ Risk: giảm thiểu nguy cơ
⁃ Latent: cần tinh tế để phát hiện những yếu tố gây nhiễu ẩn tàng
⁃ Precipitate: giải quyết những bế tắc – mắc kẹt (hàm ý không được bỏ qua nó – vì nhiều người ngại khó khăn nên không dám đối diện để giải quyết kịp thời, nó bị dồn nén và ngày một nghiêm trọng hơn)

Mức độ hiện diện của chính mình trong cam kết luôn quan trọng. Khi một người có thể hiểu bản thân không nên chỉ làm việc mình thích hoặc việc mình giỏi, mà luôn phải ý thức được những việc cần làm, thì khi ấy mới gia tăng năng lực cam kết.

Khi còn cam kết là còn phải đầu tư, đó là lý do nhiều người không muốn hết mình cho một mối quan hệ, mà muốn tập trung vào những gì dễ kiểm soát trong tầm tay hơn (làm việc mình giỏi thay vì làm việc mình cần làm). Nhưng giá trị mà một mối quan hệ long-term luôn thực sự hấp dẫn, đủ để nhiều người vẫn tìm kiếm, mơ ước về nó. Thế nên mình đã suy nghĩ về yếu tố nào có thể đảm bảo thành công cho việc đầu tư cho một mối quan hệ long-term. Suy đi nghĩ lại thì Meaningness (ý nghĩa) có vẻ là yếu tố cần được đặt lên hàng đầu để suy xét

Meaningness của mối quan hệ long-term hay công việc mà mình có ý định gắn bó cả đời tốt hơn hết là nên có liên kết với ý nghĩa đời mình. Để từ đó hai bên có thể cùng chia sẻ các hoạt động hằng ngày cùng nhau, giúp gắn bó nhau sâu hơn, hiểu đối phương và hiểu mình hơn. Tình yêu mang đến ý nghĩa, thông qua các kết nối được củng cố mỗi ngày, nó tạo ra chiều sâu đa tầng, để có nền tảng vững chắc trong quá khứ nhằm đi xa và đi lâu đến tương lai, để có thể giải quyết được những vấn đề liên quan đến khoảng cách, tạo được nền tảng vững chãi cho mối quan hệ.

Đó là lý do mà nhiều bạn có ý định nghiêm túc đối với mối quan hệ nào, cũng đều muốn cùng nhau làm điều gì đó đều đặn, nhìn thấy nhau trong các kế hoạch của hiện tại và tương lai.

Một số kết nối của một mối quan hệ thân mật lâu dài có thể tham khảo để gia tăng ý nghĩa

– Sự gần gũi (close)
– Phụ thuộc lẫn nhau (interdependent)
– Cam kết trong cả những kế hoạch ngắn hạn hay dài hạn (committed)
– Kéo dài đủ lâu (Prolonged)
– Trí năng (intellectual)
– Thể lý/vật chất (physical)
– Cảm xúc (emotional)
– Tâm lý (psychological)
– Giao tiếp/truyền thông (communications) -> liên quan rất lớn đến vấn đề ngôn ngữ, vì ngôn ngữ liên quan đến tâm trí (hiểu về ngôn ngữ phải hiểu về tâm trí của mình)
– Sống cùng nhau (living together)
– Tâm linh (spiritual)
– Xã hội (social)

Cho dù là vậy, điều cốt lõi vẫn nằm ở khả năng chịu đựng những điều bất ưng ý, nghĩa là chấp nhận những điều không vui vẻ, thoải mái trước mắt để giải quyết chúng cho ổn thỏa nhằm đạt được kết quả an ổn lâu dài. Để làm được vậy, mình lại tự đặt ra hai yếu tố lý tưởng hỗ trợ cho điều này, đó là sự chú tâm và lòng biết ơn.

Vậy ta phải đặt sự chú tâm vào đâu? Tại vì nhiều khi mình nói mình để ý đối phương, xem trọng đối phương dữ lắm nhưng mà thật tình là mình hong có đâu í, vì mình mải mê với mấy thứ gì đâu trong tâm trí mình thui hà.

• Quan tâm — là khi mình đặt sự chú tâm vào cách mà cuộc đời đưa đẩy, đối xử với đối phương, để thấu hiểu và chia sẻ cùng họ, giúp hai bên sít lại gần nhau
• Tôn trọng — là khi mình đặt sự chú tâm vào cách mà mình gây tác động, ảnh hưởng đến người ta, để những thói quen chưa tốt của mình hong quá làm phiền lòng họ, để tận dụng điểm mạnh của bản thân giúp đỡ đần nỗi khổ niềm đau trong đời họ, giúp cả hai tôn trọng không gian riêng tư của nhau

Nhờ sự chú tâm mà mối quan hệ trở trở nên ít sóng gió (healthy relationship), dễ dàng chịu đựng hơn. Và nếu nuôi dưỡng được lòng biết ơn để luôn giữ trong lòng những điều tốt đẹp cả hai dành cho nhau, những lo lắng, muộn phiền sẽ được gia giảm rất nhiều, giúp não bộ trở nên khoẻ mạnh, tăng cường thêm ý chí để càng thêm vững vàng với cam kết.

Nói thì dài rui ha. Nhưng bạn cần lưu ý một điều vô cùng quan trọng là mối quan hệ long-term không thể là nỗ lực một chiều. Nếu đối phương không rõ ràng với bạn về việc có muốn cam kết lâu dài hay không (một lời tỏ tình), và họ cũng không cho thấy ý định cùng bạn thực hành những chỉ dẫn cụ thể nhằm giữ vững cam kết (thái độ nghiêm túc), vậy thì đừng hy vọng, đừng trông đợi, đừng nuôi dưỡng suy nghĩ là có thể thuyết phục được họ. Cần mạnh dạn cắt lỗ để không bị hụt hẫng về sau.

Công thức này có thể áp dụng cho mọi mục tiêu nghiêm túc, mang lại ý nghĩa lớn lao trong đời, giúp cuộc sống của bạn luôn tiến lên và tinh thần khoẻ mạnh. Mình đang tự thực hành được cỡ 6 năm nay với các mục tiêu cá nhân, thấy bản thân tiến lên rất nhìu, cuộc sống dần dần nở hoa và sáng rỡ.

Năm nay chỉ mong được thực hành cùng một ai đó vững vàng và mạnh mẽ, để học cảm giác chia sẻ các mục tiêu chung.