Cung Địa Bàn 11 – Sau thành công là điều gì?
Bạn đã nỗ lực và háo hức đạt được một điều gì đó. Giờ đây, điều bạn từng khao khát đã nằm trong tay. Vậy bạn sẽ làm gì với nó? Bạn sẽ làm gì với chính thành công của mình?
Hoặc có thể, bạn đã thất bại; điều bạn tìm kiếm hay mong đạt đến vẫn ở ngoài tầm với, ít nhất là vào lúc này. Bạn đang đối diện với mất mát hay thua cuộc. Vậy bạn sẽ làm gì với thất bại ấy?
Những khả thể tích cực hay tiêu cực ấy, dưới hình thức này hay hình thức khác, sớm muộn cũng sẽ ghé đến trước mặt mỗi con người. Khi sống giữa xã hội, giữa vô số những cá thể khác, con người buộc phải theo đuổi một mục tiêu nào đó, dù nhỏ nhoi hay mang ý nghĩa thẳm sâu. Anh ta bị thôi thúc, bằng cách này hay cách khác, phải tham dự vào những vận hành của cộng đồng mình. Người phụ nữ làm mẹ, hiếm khi bước ra khỏi không gian khép kín của mái ấm, vẫn đang góp phần vào sự duy trì và tiếp nối của giống nòi và của cả quốc gia; trực tiếp — hoặc gián tiếp qua ảnh hưởng lên chồng và con — chị vẫn góp sức vào nhịp sống chung. Và cũng như những người thân yêu của mình, chị phải đối mặt với cả thành công lẫn thất bại.
Chìa khóa để hiểu trọn vẹn những khả thể nêu trên nằm ở một từ rất nhỏ: “sử dụng.”
Thất bại cũng có thể được sử dụng một cách sáng tạo, không kém gì, thậm chí dễ hơn, thành công. Cả thành công lẫn thất bại đều cần được sử dụng với lòng can đảm, với sự khôn ngoan, và trên hết, theo một cách có ý nghĩa và mang tính sáng tạo; nếu không, chúng rất dễ dẫn ta đến những đổ vỡ, cả trong nội tâm lẫn trong đời sống bên ngoài.
Để giành được một chiến thắng, hay để lấy được một tấm bằng chứng nhận năng lực của mình, thường là điều tương đối đơn giản. Khó khăn thật sự nằm ở chỗ: bạn sẽ làm gì với những thành tựu ấy? Bạn sẽ đặt chúng vào đâu, sử dụng chúng theo cách nào, trong hoàn cảnh nào? Bất kỳ thành tựu nào, nếu không được sử dụng một cách có ý thức — hoặc ít ra được cất giữ một cách chủ đích để dành cho thời điểm thích hợp — đều có xu hướng tự rơi rụng giá trị theo thời gian. Rốt cuộc, chính cách bạn sử dụng chiến thắng và thành công, cũng như thất bại và đổ vỡ, mới là điều xác lập giá trị của bạn.
Sự thật rằng bạn thành công hay thất bại, được hay mất — tất cả những điều ấy chỉ mới kể lên một nửa câu chuyện. Thành tựu chỉ là một bệ đỡ; điều quan trọng hơn nhiều là: bạn sẽ dựng nên bức tượng nào trên bệ đá ấy? Nó có thể hóa thành một hình thù dị dạng, hoặc một bản sao vô hồn, nhàm chán; nhưng nó cũng có thể trở thành một tác phẩm nghệ thuật vĩ đại, một pho tượng đẹp đẽ và gợi cảm hứng, chạm vào trí tưởng và trái tim của những người quanh bạn. Bạn sẽ tạo ra điều gì? Bạn phải là người chọn, và chứng minh rằng lựa chọn ấy xứng đáng.
Điều mà nhiều người không nhận ra, hoặc không muốn nghĩ tới, là quyết định ấy thật ra đang được họ đưa ra, ngay cả khi họ hoàn toàn không hay biết, ngay trong lúc họ đang miệt mài theo đuổi chiến thắng hay một thành tựu nào đó.
Nếu đời bạn ứng hoàn toàn với câu “không gì thất bại như thành công”, thì nguyên nhân nằm ở chỗ: ngay trong cách bạn theo đuổi thành công — trong phương pháp bạn chọn và tinh thần bạn vận hành — đã ẩn sẵn hạt giống của một thất bại tinh thần, thứ sẽ nở rộ ngay sau khi chiến thắng bên ngoài hiển lộ. Nói cách khác, cách bạn đi tìm chiến thắng đã định đoạt việc bạn sẽ dùng, hay không thể dùng, chiến thắng ấy như thế nào. Hoặc cũng có thể, bạn đã đồng nhất với cuộc chiến đến mức đánh mất sự tỉnh táo; đến khi thành công đến, bạn không còn đủ khoảng cách để nhìn nhận nó một cách khách quan. Thành công đến và chiếm lấy bạn; bạn không còn là người sử dụng nó, mà trở thành kẻ bị nó vận hành. Bạn không dùng thành công như bàn đạp để bước đến những đỉnh cao mới, như một công cụ mở ra tương lai rộng rãi hơn — và quan trọng nhất, như một món quà để trao lại cho nhân loại.
Thành công hay thất bại chỉ có thể được sử dụng một cách sáng tạo khi bạn không đánh mất mình trong cuộc vật lộn để đạt đến chúng. Bởi lẽ, con người “hành động kiểu mẫu” (typical man of action) rất dễ đồng nhất hoàn toàn với hoạt động mình đang lao vào. Anh ta dồn hết bản thân vào cuộc leo núi ấy. Nhưng khi đã lên tới đỉnh, khi thành công đã nằm trong tay, anh ta lại không biết phải làm gì tiếp, ngoại trừ chạy vòng vòng một cách phấn khích trên cao nguyên của thành tựu, hoặc vội vàng dựng lên vài tượng đài chiến thắng.
Cuộc vật lộn để đạt tới đỉnh điểm, một khi cao nguyên thành công đã được chạm tới, rất dễ chuyển hóa thành ý chí phóng đại bản thân — và sâu hơn nữa, thành khao khát kéo dài danh tiếng của mình qua tiếng tăm hoặc qua thế hệ nối dõi. Bản ngã bị cuốn vào sự tự mãn (“Tôi thật tuyệt vời, phải không?”; “Chẳng phải tôi đã cứu cả tình thế sao?”) cũng mạnh mẽ như khi nó huy động toàn bộ năng lượng cho cuộc chiến sinh tồn hay để đoạt lấy một thành tựu nào đó.
“Đạt được” (to achieve) theo nghĩa gốc, là “đi đến phần đầu” (từ Latin caput — cái đầu). Quả thật, những thành tựu, có thể “làm bạn choáng ngợp” và “đánh thẳng lên đầu.” Thành công, cũng như rượu mạnh, rất dễ “bốc thẳng lên đầu.” Nhưng trong cách nói quen thuộc ấy, cái đầu thực sự có nghĩa gì?
“Cái đầu” ở đây chính là bộ não và những trung tâm thần kinh của ý thức; những vận hành của chúng, từ thuở ấu thơ trở đi, đã kiến tạo nên thứ mà các nhà tâm lý học ngày nay gọi là bản ngã (ego). Bản ngã là thành tựu của đời sống con người ở tầng tồn tại sinh học–thể chất, trong khuôn khổ gia đình và cộng đồng của mình. Thông thường, thành công khiến bản ngã trở nên mạnh mẽ, bởi nó đem lại cho một người vị trí nổi bật, dù ít hay nhiều, trong nhóm hay trong cộng đồng mà anh ta thuộc về. Bản ngã của một người và vị thế của anh ta trong mắt những người xung quanh có mối liên hệ không thể tách rời. Và trong chiêm tinh học, cả hai đều quy chiếu về cung 10 trong lá số khai sinh (được lập dựa trên thời khắc ra đời), đặc biệt là điểm Thiên Đỉnh (MC).
Thiên Đỉnh (MC) chính là điểm nằm ngay phía trên đỉnh đầu bạn. Nó là sự phóng chiếu (theo kinh độ hoàng đạo) của cái đầu bạn lên bầu trời. Đó là “cái đầu siêu việt”, là thành tựu đời bạn, là bản ngã của bạn. Nếu cột sống tượng trưng cho chữ “I” (cái tôi) của con người, thì cái đầu chính là dấu chấm trên chữ “i.” Đó là nơi hình thành ý thức về địa vị, về một vị trí nào đó mà bạn thiết lập được giữa những người khác; ý thức rằng bạn là một cá nhân, có chỗ đứng riêng giữa cộng đồng.
Tuy nhiên, bản ngã không chỉ hình thành từ những trải nghiệm tích cực. Trong nhiều trường hợp, thất bại và đổ vỡ cũng có thể tạo ra một cái tôi vô cùng rắn rỏi và bướng bỉnh. Khi ấy, quá trình đang diễn ra chính là sự bù trừ tâm lý. Nhà tâm lý học Adler là người đặc biệt nghiên cứu và nhấn mạnh dạng cơ chế này: một cảm giác tự ti (phát sinh từ những hạn chế thể chất, bất an cảm xúc, hoặc từ kinh nghiệm bị phân biệt đối xử hay bị hạ thấp khi còn nhỏ) dần dần được chuyển hóa, hoặc bị che phủ, bởi một thái độ tỏ ra vượt trội, hung hăng, như thể phải luôn chứng minh bản thân ở thế thượng phong. Thái độ mang tính bù trừ ấy quả thực có thể xây dựng bản ngã, nhưng đó là một kiểu xây dựng mang tính phủ định, nó kéo theo căng thẳng, áp lực, và không ít lần là bạo lực, hướng ra ngoài với người khác, hoặc quay ngược vào chính mình.
Điều gì diễn ra sau đó? Dù bản ngã được sinh ra từ thất bại và bất an, hay bản ngã được nuôi lớn bởi thành công cùng vị thế xã hội–nghề nghiệp, thì cả hai đều phải vận hành trong đời sống cộng đồng, phải tiếp xúc và tương tác với những nhóm người mỗi ngày. Và chúng vận hành dựa trên nguồn năng lượng đã tạo nên sức mạnh của chúng. Ở trường hợp thứ nhất, nguồn năng lượng ấy mang tính phủ định: đó là năng lượng của sự phản kháng, được sinh ra từ oán hờn, nổi loạn, thậm chí từ ý chí trả đũa hay phá hủy. Ở trường hợp thứ hai, bản ngã sinh ra từ thành công thường hướng về cộng đồng đã nâng bước mình với một sự phình nở đầy kiêu hãnh, đôi khi hiền hòa nhưng pha chút bề trên, kiểu như người “ban ơn” cho tập thể.
ĐỊA HẠT CỦA CUNG 11
Trong trường hợp thứ nhất, bản ngã tìm cách dùng nguồn năng lượng căng thẳng và nổi loạn của mình để cải tạo, hoặc phá hủy những hoàn cảnh đã từng gây nên thất bại hay mất mát cho nó. Trừ khi sự thất bại ấy quá tuyệt đối, đến mức tiến trình hình thành bản ngã không thể vận hành nổi nữa, và con người rơi vào trạng thái sụp đổ, hoặc tê liệt trong sợ hãi và thương thân, hoặc trốn chạy vào những “thiên đường giả”: ma túy, cuồng tín tôn giáo, những cuộc tìm kiếm khoái cảm và kích thích vô nghĩa, v.v.
Trong trường hợp thứ hai, bản ngã được sinh ra từ thành công sẽ muốn tận hưởng thành công ấy; và cách dễ tận hưởng nhất là ở giữa bạn bè, hoặc thông qua những màn hào phóng phô trương, những cuộc trình diễn về tiền tài và quyền lực.
Dù xuất phát từ hoàn cảnh tiêu cực hay tích cực, cả hai kiểu bản ngã này đều sẽ gặp những dạng trải nghiệm đặc thù, và trong chiêm tinh, những trải nghiệm ấy thuộc về cung địa bàn 11. Các sách chiêm tinh truyền thống thường nói cung 11 là cung của bạn bè, hy vọng và ước nguyện; nhưng cách định nghĩa đó vừa nghèo nàn vừa hời hợt. Tuy vậy, nếu bạn nắm bắt được ý nghĩa của những gì vừa được trình bày ở các đoạn trước, bạn sẽ hiểu sâu sắc hơn bản chất thật sự của cung 11 và ý nghĩa toàn vẹn của nó.
Từ “bạn bè” ở đây mang tính biểu tượng: nó chỉ mọi dạng liên hệ mà một người bước vào như hệ quả của vị thế xã hội hoặc nghề nghiệp của mình, bao gồm cả những liên hệ sinh ra từ việc ta thuộc về một gia đình, một nhóm, một giai tầng hay một tôn giáo nhất định. Khái niệm này bao trùm cả các hội nhóm, câu lạc bộ, đảng phái, và mọi hình thức sinh hoạt tập thể nơi một người đồng nhất mình như một phần của một nền văn hóa nhất định. Cung 11 chính là miền trải nghiệm của văn hóa, bởi văn hóa là kết tinh của những thành tựu tập thể và những tương tác xã hội bền vững; nó là bông hoa nở ra từ thân cây của nỗ lực có tổ chức và mang tính cộng đồng của loài người.
Nhưng cung 11 cũng là miền trải nghiệm của những gì xảy ra khi một cá nhân, vì bất mãn hoặc nổi loạn trước nền văn hóa của mình, chọn đứng vào vị thế của người cải cách hay nhà cách mạng. Đây là nơi anh ta biểu lộ nỗi bực dọc, sự đối kháng của mình đối với xã hội; và cũng là nơi anh ta cất lên tiếng nói của “nỗi bất mãn thiêng liêng”, thứ thôi thúc anh sẵn sàng hy sinh chính vị thế, sự an ổn và hạnh phúc riêng tư, để trở thành một người dấn thân vì tiến bộ và công bằng.
Ở cung 11, ta không chỉ thấy những “hy vọng và ước muốn” (những khái niệm quá nhạt nhòa, thiếu sinh khí và không mang tính sáng tạo); hơn thế, đây là nơi phơi bày những lý tưởng của một con người, niềm khao khát cải thiện đời sống tập thể, ngọn lửa nhiệt thành của tinh thần cải cách, niềm tin ta dành cho nhân loại và tương lai của loài người. Chính tại cung địa bàn này, một hành trình bắt đầu khởi động — hành trình có thể dẫn con người đến sự tái sinh, hoặc đến cái chết của kẻ tử đạo; đến sự bất tử trong lòng xã hội như một tâm hồn kiểu Prometheus mang ánh sáng cho cộng đồng, hoặc đến sự sụp đổ của người cách mạng non nớt, quá vội vàng, chưa đủ vững vàng nội tâm — kẻ có thể kết thúc đời mình trong bệnh viện hoặc nơi trại thương điên.
Sự tử đạo, nhà tù, trại thương điên, tất cả đều thuộc về miền trải nghiệm của cung 12; nhưng cũng chính trong địa hạt ấy, người đã sống hòa hợp với xã hội, đã phụng sự và yêu thương bằng hữu của mình, nhận lại phần thưởng xã hội xứng đáng. Lĩnh vực của các thiết chế công cộng (cung 12) không chỉ bao gồm bệnh viện hay nhà giam; ở đó còn có học viện, giải Nobel, những đặc ân chính trị, mọi kiểu vinh dự tập thể dành để đền đáp cho cống hiến đã qua , và cả lương hưu, phúc lợi bảo hiểm, cùng vô số quyền lợi mà xã hội trao cho người đã bước vào tuổi xế chiều.
Cũng giống như ở cung 5, con người có thể phô bày và vận dụng nguồn sức mạnh mình có được, khi anh biết quản lý một cách khôn ngoan kho tàng năng lượng của thân thể và những khả năng bẩm sinh do di truyền mang lại (liên hệ đến cung 2); thì ở cung 11, cá nhân có thể “tiêu dùng” những lợi nhuận thu được từ “việc kinh doanh đời sống” và từ những nguồn lực đến từ các mối hợp tác, liên kết của mình (thuộc cung 8). Cung 5 và cung 11 nằm đối xứng nhau; cũng như cung 2 và cung 8.
Nhưng nếu những mối quan hệ hợp tác trong đời đã bị nhuộm màu tiêu cực, bởi tham lam hay hận thù, thì những trải nghiệm ở cung 11 sẽ mang sắc thái của cô lập và thiếu vắng tình bạn. Niềm hy vọng trở nên chua chát; lý tưởng thì cong vênh, nghiêng dần về phía tàn lụi. Con người rơi vào cay đắng, chán nản, và bước lên con đường dẫn đến cô độc,một lối đi rốt cuộc đưa anh ta vào cung 12 với toàn những bi cảnh đặc trưng của nó.
Dưới bề mặt của những trạng thái tưởng chừng hoàn toàn tiêu cực, đôi khi vẫn ẩn giấu một phẩm chất tích cực ở tầng cao hơn. Có những con người chọn không bước vào những mối quan hệ hời hợt và vô nghĩa quanh mình (cung 7); chọn không thoả hiệp khi việc tuân theo đồng nghĩa với giả tạo, hoặc khi phải phục tùng những khuôn mẫu xã hội suy tàn hay vô lý (cung 8). Họ dám chất vấn những luật lệ của tập tục và truyền thống, trong hành trình tìm kiếm một minh triết cao hơn, một tầm nhìn bao quát hơn (cung 9). Và họ còn dám triệu gọi, từ ngôi sao đang toả sáng nơi thiên đỉnh bản thể, một nguồn sáng mới, một sức mạnh mới, dù phải bước đi đơn độc, không có sự nâng đỡ của gia đình hay cộng đồng (cung 10).
Đó là những nhà cải cách, những kẻ mộng mơ vĩ đại, người có những giấc mơ trở thành ngày mai của nhân loại; là những bậc kiến tri huyền nhãn, đủ can đảm để hiện thân cho tầm nhìn của mình. Qua họ, nhân loại cất tiếng nói cho những khát vọng về một tương lai cao đẹp hơn; họ là hiện thân của “nỗi bất mãn thiêng liêng” luôn thôi thúc con người vượt lên khỏi những gì cũ kỹ, trì trệ, đóng khung trong truyền thống hay sự cứng nhắc.
Càng đi xa khỏi điểm khởi đầu của một chu kỳ, những áp lực và ảnh hưởng tác động lên các miền trải nghiệm mới càng trở nên phức tạp. Ở ba cung địa bàn đầu tiên, vấn đề vẫn còn khá trực diện và minh bạch; tại đây, các chỉ dẫn chiêm tinh có thể được diễn giải khá đơn giản dựa vào hành tinh chủ quản của chòm sao nằm trên nóc cung, cung địa bàn nơi hành tinh ấy cư trú, và những hành tinh (nếu có) đang nằm trong chính cung được xét.
Nhưng khi bước sang những cung địa bàn cuối trong vòng tròn lá số, ta cần hiểu rằng chúng luôn chịu ảnh hưởng từ các cung đối diện, cũng như từ toàn bộ những trải nghiệm đã diễn ra trên hành trình trưởng thành của cá nhân và của tâm hồn. Vì thế, bài toán diễn giải ở những cung này trở nên phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều.
Như chúng ta đã thấy trong bài viết trước, để hiểu và giải quyết những vấn đề liên quan đến cung 10, đặc biệt ở tầng hoạt động nghề nghiệp hay vai trò xã hội, ta không thể chỉ nhìn vào riêng cung 10, mà phải xét cả ba cung góc (angular houses) đứng trước nó (bắt đầu từ Cung Mọc, Thiên Đế, và Cung Lặn). Tương tự, để khảo sát một cách thấu đáo các vấn đề thuộc cung 11, ta cần đặt chúng trên nền của sự hiểu biết trọn vẹn về những điều kiện chi phối toàn bộ các cung kế tiếp (cung 2, 5 và 8), cũng như cung 10.
Ở các cung kế nhiệm (succedent houses), con người luôn đối mặt với những thử thách lớn nhất của mình. Trong các cung góc (cung 1, cung 4, cung 7 và cung 10) cá nhân trải nghiệm chính bản thân mình: bản tính riêng, nền tảng riêng tư, mối liên hệ với tha nhân, và vị trí của mình trong đời sống công cộng. Nhưng ở các cung kế tiếp (cung 2, 5, 8 và 11) cá nhân phải đưa ra lựa chọn: Anh sẽ sử dụng những trải nghiệm ấy ra sao? Anh sẽ làm gì với nguồn năng lượng đã được đánh thức trong mình (năng lượng của cái tôi độc lập, của nhân cách đã kết cấu, của quan hệ người–với–người, của hoạt động nghề nghiệp?) Chính lựa chọn ấy, và cách anh thực sự thực hành nó trong đời sống, mới là bài kiểm tra dành cho mỗi con người. Chúng bộc lộ chân giá trị của anh.
Cung 11 là miền trải nghiệm nơi con người phải trải qua những thử thách sau cùng.
Với Jesus, đó là đêm bi thương trước giờ chịu đóng đinh. Ngài đã thách thức cái chết — biểu tượng của truyền thống và tập tục cứng rắn nhất của nhân loại. Giờ đây, Ngài phải chứng minh rằng mình có đủ sức để chấp nhận một cái chết tàn khốc, hầu có thể đi vào kinh nghiệm phục sinh như một người chiến thắng chính định mệnh ấy. Những trải nghiệm của Jesus là biểu tượng cho những cuộc đối mặt, tuy nhỏ hơn nhưng cùng một bản chất, mà bất kỳ ai cũng phải đi qua nếu họ dám thách thức sức nặng ngàn đời của quá khứ, và dám phá bỏ những xiềng xích được tạo nên từ những thất bại, và cả những thành công, của chủng tộc và xã hội nơi mình sinh ra.
Thành công, và mọi thứ kéo theo sau nó, đôi khi có thể trở thành một thứ quyền lực áp chế. Sự giàu có có thể trói buộc con người. “Làm ra nhiều hơn nữa, bằng mọi giá” có thể khiến cả cá nhân lẫn một dân tộc phải trả bằng sự trong sạch tinh thần và tự do nội tại. Một chiến thắng rực rỡ cũng có thể ru ngủ ta trong cảm giác an toàn giả tạo. Không một lá số cá nhân nào có thể nói chắc điều gì về cách một người sẽ phản ứng trước những thử thách thuộc cung 11; tôi xin nhắc lại, không lá số nào tiên đoán được điều sẽ xảy ra. Nhưng nó cho thấy hướng đi đúng đắn nhất mà người đó nên chọn khi đối diện các thử thách ấy. Lá số khai sinh chính là lời giải của vũ trụ dành cho những vấn đề của bạn. Tuy vậy, ngôn ngữ của vũ trụ lại vô cùng biểu tượng và khó giải mã, đơn giản vì thứ được mời gọi để giải mã nó không phải là trí óc logic, cũng không phải là lý trí thường nghiệm, mà là trực giác của bạn.