Tarot có thể làm được gì?
Nội dung bao gồm
Nhiều người nghĩ đến Tarot mỗi khi cảm thấy cần tìm kiếm một câu trả lời, hay có nhu cầu bình ổn cảm xúc. Vì sao Tarot có thể tạm thời thỏa mãn hai nhu cầu này? Và có cách nào để tận dụng Tarot một cách hiệu quả và lâu dài hơn? Bài viết này sẽ tập trung vào năng lực học tập và năng lực tâm linh, vốn là hai năng lực có thể giúp bạn trụ vững và đi qua những giai đoạn sóng gió, khó khăn trong cuộc đời. Và Tarot có thể cùng đồng hành với bạn.
Dĩ nhiên, đây chỉ là góc nhìn hạn hẹp của mình trong những khả năng đối với Tarot. Sẽ có rất nhiều phương thức tận dụng hiệu quả, và không kém phần thú vị từ nhiều nguồn khác nếu bạn cảm thấy những định hướng nơi đây chưa hề phù hợp. Hãy cho phép bản thân cởi mở tìm hiểu thêm.
Về năng lực học tập
Lợi thế trong việc kết hợp hình ảnh và câu chữ
Sẽ hiếm tìm thấy một công cụ nào cho phép bạn có môi trường vận dụng hai bán cầu não trong cùng một hoạt động như các thẻ bài oracle. Oracle là tên gọi cho các bộ bài có tập hợp các thẻ (cards) được vẽ hình ảnh minh họa sống động, kèm theo các từ khóa (keywords) trọng tâm, giúp khơi gợi khả năng tưởng tượng thông qua quan sát hình ảnh, và định hướng sự tập trung vào một ý niệm (concept/idea) cụ thể nào đó, để điều phối và củng cố nếp nghĩ vào một mục tiêu cụ thể, nhằm sử dụng tư duy một cách có định hướng hơn.
Trong các thể loại oracle, dường như không có hệ thống nào đủ chặt chẽ và bao chứa sự phong phú đời sống bằng hệ thống Tarot. Với 78 lá bài, bạn có thể tận dụng để phát triển bất kì loại tư duy nào từ hai bán cầu não, chỉ với hoạt động đơn giản là
- dừng phản ứng với các tình huống, để rút lá bài, điều này giúp tăng cường năng lực chịu đựng, kiểm soát cảm xúc và tăng cường tính cam kết
- chú tâm vào hình ảnh minh họa để phát triển năng lực tưởng tượng
- học cách hiểu về ngôn ngữ hình ảnh bao gồm màu sắc, bố cục, hình thể, học cách hiểu về ngôn ngữ biểu tượng thông qua văn hóa, lịch sử, thần thoại, tôn giáo, triết học, xã hội,… để gia tăng khả năng khái quát hóa, giảm đi sự hẹp hòi, cục bộ trong tư duy, vốn là một nguy cơ tạo ra khổ sở trong tâm trí
- học cách chú tâm vào từ khóa để nhận diện và tập trung, giảm sự lan man, vòng vo, thiếu chủ đích, tăng cường năng lực nhận thức tình huống, sẵn sàng đối diện với sự mù mờ
- học cách đặt câu hỏi khó để kích thích tư duy vào vấn đề
- dần mở rộng nhu cầu thu thập thêm thông tin, tăng dần sự rõ ràng trong tâm trí
- sử dụng ngôn ngữ để mô tả hình ảnh minh họa từ những khái niệm, công thức, quy tắc, quy luật và kinh nghiệm trong các hướng dẫn sử dụng tarot một cách có hệ thống
- tận dụng cấu trúc bộ tarot hỗ trợ quá trình tư duy cá nhân như phân tích, tổng hợp, so sánh để hiểu được bản chất của sự vật, hiện tượng trong thế giới xung quanh
- trao quyền cho bản thân để sẵn sàng hành động sau khi đã hiểu rõ hơn bối cảnh
- tạo ra những thực tại mới một cách chủ động nhờ vào thay đổi các thói quen không còn phù hợp nữa
Tóm lại, Tarot là một công cụ hữu hiệu cho phép một cá nhân làm chủ cuộc sống của mình bằng cách tập trung vào cải thiện tư duy và nhận thức. Giúp một cá nhân có thể nhận thức thế giới sâu sắc hơn, giải quyết được các vấn đề trong cuộc sống, đạt được mục tiêu. Vậy thì có thể chú ý về đặc điểm của tư duy để thấy rõ hơn sức mạnh của các hoạt động được thiết kế dựa trên bộ bài Tarot.
Đặc điểm của tư duy chỉ gồm 3 yếu tố
- Tính vấn đề: Tư duy luôn xoay quanh một vấn đề cụ thể cần giải quyết, nếu không có vấn đề, sẽ không phải suy nghĩ
- Tính gián tiếp: Tính gián tiếp được thể hiện qua việc con người sử dụng ngôn ngữ, nhằm chuyển đổi những thông tin được tiếp nhận từ các giác quan, đi qua các khái niệm, công thức, quy tắc và kinh nghiệm, để tạo nên các hoạt động như phân tích, tổng hợp, so sánh nhằm hiểu rõ bản chất của đời sống.
- Tính trừu tượng và tính khái quát: Trừu tượng là nền tảng để bắt đầu quá trình khái quát; nếu thiếu trừu tượng, con người sẽ khó khăn trong việc tổ chức thông tin. Ngược lại, nếu thiếu tính khái quát, khả năng hiểu biết về các vấn đề, sự vật và hiện tượng của con người sẽ bị hạn chế. Nhờ vào tính trừu tượng và khái quát của việc tư duy mà con người có thể giải quyết các vấn đề hiện tại và chuẩn bị cho những thử thách trong tương lai.
Một người sử dụng Tarot hiệu quả có thể tập trung vào 3 đặc điểm của tư duy, tận dụng các thế mạnh từ hoạt động rút bài giải bài Tarot mang lại, và lựa chọn phát triển một vài loại tư duy phù hợp với bản thân để cải thiện cuộc sống, như là
- Open-mindedness
- Critical Thinking
- Logical Thinking
- Positive Thinking
- Creative Thinking
- Breakthrough Thinking
- Lateral Thinking
cũng như có thể phát triển thêm các kiểu tư duy ít phổ biến/mang tính chuyên ngành để phát triển năng lực chuyên môn của bản thân như
- Analytical Thinking
- Strategic Thinking
- Visual Thinking
- Deductive Thinking
- Inductive Thinking
- Growth Mindset
- Concentrated Thinking
- Flexible Thinking
- Systems Thinking
- Rigid Thinking
- Combined Thinking
Phương pháp học dùng Tarot hiệu quả
Tính hiệu quả ở đây được mình đo lường bằng khả năng xử lý vấn đề, năng lực sống ổn (well-being) của một cá nhân trong tương tác đa chiều với xung quanh, và năng lực tự chủ trong tiến trình phát triển của cá nhân đó. Cho dù là sử dụng công cụ nào đi nữa đều sẽ không hiệu quả nếu cá nhân không phát triển được các loại năng lực trên. Thậm chí tệ hơn nếu họ cứ bị lệ thuộc.
Việc học Tarot được mình tận dụng Sáu chiều cạnh học tập của Fink’s Taxonomy nhằm thiết kế phương thức học tận dụng được lợi thế của Tarot cho tiến trình tư duy cá nhân. Sáu chiều cạnh của Fink’s Taxonomy bao gồm:
1. Kiến thức Cơ bản (Foundational Knowledge): Hiểu biết sâu sắc các ý tưởng, thông tin, quan điểm và lý thuyết cơ bản, quan trọng từ các nhà huyền học, bối cảnh, nguồn gốc xuất xứ của bộ bài, học hỏi về biểu tượng, thần thoại, tôn giáo, văn hóa, ngôn ngữ,… các tư tưởng lớn của nhân loại.
2. Ứng dụng (Application): Áp dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tế, từ đơn giản đến phức tạp, bao gồm cả các lá bài đơn giản mỗi ngày, lẫn các quyết định quan trọng trong cuộc sống
3. Tích hợp (Integration): Liên kết các ý tưởng, trải nghiệm, qua các lĩnh vực đa dạng và liên ngành để hiểu biết sâu rộng hơn về thế giới, bằng cách tham khảo nhiều bộ Tarot có nhiều chủ đề phong phú như nghệ thuật, nông nghiệp, kinh tế, kiến trúc, y học, triết học, tôn giáo…
4. Quan tâm (Caring): Cảm thấy hứng thú, tình cảm hoặc giá trị về tiến trình gắn bó với Tarot qua các cột mốc trong đời
5. Góc độ con người (Human Dimension): Phát triển nhận thức về bản thân và vai trò của mình trong cộng đồng học tập và xã hội rộng lớn thông qua các cuộc trò chuyện sâu sắc với nhiều khách hàng, bạn bè, người thân thiết, đào sâu vào tiến trình thành nhân của chính mình và những người liên quan, mở rộng tính kết nối nhờ vào việc thực hành rút bài Tarot.
6. Học Cách Học (Learning How to Learn): Nhu cầu học tập mở rộng khi gia tăng kết nối đa chiều, tạo nên nền tảng học tập để tiến trình được phát triển liên tục.
Thiết kế các hoạt động sử dụng Tarot hiệu quả
Quá trình học tập rất cần khả năng thiết kế các hoạt động ứng dụng hiệu quả, bao gồm cả việc thực hành cho nhuần nhuyễn các hiểu biết, và lặp lại đủ nhiều để tạo thành phương pháp tư duy vững vàng. Mình tham khảo các Prompts như sau
1. Luyện tập trích xuất/truy hồi (Retrieval Practice): Tích cực nhớ lại thông tin thay vì chỉ xem lại một cách thụ động giúp củng cố trí nhớ và cải thiện kết quả học tập. Phương pháp này bao gồm tự kiểm tra thường xuyên và làm bài kiểm tra để tăng cường ghi nhớ dài hạn. Hoạt động rút lá bài hằng ngày sẽ giúp bạn liên tục củng cố lại hiểu biết và trí nhớ của bản thân về các lá bài.
2. Lặp lại cách quãng (Spaced Repetition): Thay vì nhồi nhét, phân chia các buổi học ra từng khoảng thời gian giúp ghi nhớ tốt hơn. Việc ôn lại tài liệu sau các khoảng thời gian nhất định giúp củng cố kiến thức hiệu quả hơn. Việc rút lá bài đều đặn sẽ gia tăng cơ hội tái gặp gỡ các lá bài đã từng xuất hiện, giúp ôn đi ôn lại các kiến thức đã học tập.
3. Luyện tập đan xen (Interleaving Practice): Trộn lẫn các chủ đề hoặc hình thức luyện tập khác nhau trong một buổi học thay vì chỉ tập trung vào một chủ đề có thể cải thiện việc học. Cách tiếp cận này giúp hiểu và áp dụng các khái niệm trong các ngữ cảnh khác nhau. Bằng cách tái gặp gỡ các lá bài cũ trong những bối cảnh mới của cuộc sống, bạn khám phá nhiều hơn những tầng nghĩa đa chiều mà biểu tượng hay ngôn ngữ hình ảnh mang lại.
4. Phân tích sâu (Elaboration): Giải thích và mô tả ý tưởng chi tiết, và kết nối với những gì đã biết, giúp hiểu sâu và nhớ lâu hơn. Điều này có thể bao gồm tóm tắt thông tin bằng từ ngữ của riêng bạn và giảng dạy lại cho người khác. Việc giải bài và truyền tải thông điệp của các lá Tarot giúp bạn có cơ hội gia tăng năng lực diễn đạt, kể chuyện, truyền thông rành mạch và kết nối sâu sắc với người khác. Quá trình cũng mở ra bối cảnh ôn đi ôn lại ý nghĩa lá bài nhiều lần.
5. Tạo ra câu trả lời (Generation): Cố gắng trả lời câu hỏi hoặc giải quyết vấn đề trước khi được chỉ dẫn cách giải quyết có thể cải thiện việc học. Nỗ lực tạo ra câu trả lời sẽ cải thiện trí nhớ ngay cả khi cố gắng đó là sai. Trong quá trình giải đáp các câu hỏi khi dùng Tarot, bạn kích thích tư duy khởi động tiến trình tò mò, cởi mở và khám phá các vùng mù mờ trong tâm trí.
6. Phản ánh/chiêm nghiệm (Reflection): Dành thời gian để xem lại những gì đã học bằng cách tóm tắt các điểm chính và đặt câu hỏi về tài liệu có thể tăng cường sự hiểu biết và ghi nhớ. Phản ánh về những gì đã hiệu quả và không hiệu quả có thể giúp cải thiện các chiến lược học tập trong tương lai. Viết Tarot Dairy hay Tarot Journey, đọc lại theo định kì, mang lại cơ hội chiêm nghiệp và tóm tắt những keywords mang tính cá nhân mạnh mẽ, giúp việc học trở nên sâu sắc và có ý nghĩa hơn.
7. Hiệu chỉnh (Calibration): Tự đánh giá sự hiểu biết của bản thân và so sánh với các tiêu chuẩn khách quan, chẳng hạn như bài kiểm tra hoặc phản hồi, giúp điều chỉnh lại sự tự tin quá mức và đồng bộ hóa sự hiểu biết thực sự của bản thân. Bằng cách quan sát và lắng nghe câu chuyện thực tế, cũng như nhận phản hồi từ người xem, bạn có thể tự đánh giá mức độ chênh lệch trong nhận thức của bản thân so với hiện thực và quy luật tự nhiên của đời sống, để từ đó hiệu chỉnh, học tập và chuyển biến tư tưởng.
8. Chấp nhận khó khăn (Embracing Difficulties): Đối mặt và vượt qua thử thách trong quá trình học tập, chẳng hạn như mắc lỗi và học từ những lỗi đó, giúp củng cố quá trình học. Khái niệm này thường được gọi là “khó khăn mong muốn.” Đối diện với những lần giải nghĩa lá Tarot trật nhịp cuộc sống giúp bạn nhận diện các vùng mù mờ, định kiến, nỗi sợ, rào cản học tập trong chính mình. Từ đó tăng cường mong muốn vượt qua và rướn người lên để tiến bộ hơn nữa.
9. Tránh ảo tưởng về sự hiểu biết (Avoiding Illusions of Knowing): Nhận ra rằng các phương pháp quen thuộc như học thuộc lòng (tích trữ tri thức) hay máy móc lặp lại sách vở là không hiệu quả. Thay vào đó, sử dụng các chiến lược thách thức hơn như thực hành truy hồi và lặp lại cách quãng có thể ngăn ngừa việc đánh giá quá cao kiến thức của bản thân. Việc nghiên cứu và lưu trữ thông tin về huyền học sẽ được thử thách khi thực hành rút và giải nghĩa lá bài Tarot cho các sự kiện thực tế, giảm đi cái tôi ngạo mạn và nguy cơ sống quá lâu trong ý niệm, mà thiếu khả năng nhìn nhận thực tế đời sống đa chiều, phức tạp.
10. Nâng cao tư duy phát triển (Growth Mindset): Tin rằng trí thông minh và khả năng có thể được phát triển thông qua nỗ lực và các chiến lược hiệu quả thay vì là những đặc điểm cố định, khuyến khích sự kiên trì và sự bền bỉ trong học tập. Quá trình cải thiện đời sống thông qua hành trình Tarot có thể giúp bạn tăng cường sự tự tin học tập và phát triển hơn.
Tóm lại, Tarot là một công cụ hiệu quả cho việc học tập, cũng giống như bất kì bộ môn thú vị nào khác. Nếu bạn nghiêm túc học tập và thực hành, sẽ tạo ra kết quả có thể nhìn thấy được trong đời. Việc mình cần tự hỏi bản thân đó là liệu niềm yêu thích đối với công cụ này có thể cho phép mình có một cuộc hành trình đủ lâu dài với nó hay không? Và việc học sẽ luôn được tiếp diễn khi chúng mình luôn ghi nhớ rằng các nhận định trong quá khứ và hiện tại chỉ là tạm thời hoặc phụ thuộc vào hoàn cảnh, chúng ta không được cho phép bản thân quá chắc chắn về một điều gì đó đến mức ngừng tìm kiếm một sự hoàn thiện hơn.
Và mặc dù đây là một gợi mở cho các phương pháp học Tarot hiệu quả, kì thực nó có thể ứng dụng trong bất kì tiến trình học tập nào. Do đó, nếu bạn là đứa lười học như mình đã từng, chẳng qua vì tình yêu với Tarot mà có động lực khởi sự học tập, và đủ nghiêm túc học tập cho ra trò, đảm bảo là bạn sẽ có một nền tảng phương pháp học tập đủ vững để có thể học thêm nhiều điều thú vị hay ho khác trong đời.
Về năng lực tâm linh
Trong tiến trình sống của một cá thể, con người đặc biệt khác loài vật ở nhu cầu tiến hóa tâm linh sâu sắc, để có thể duy trì hệ thống giá trị niềm tin, đạo đức và phẩm chất tinh thần tốt đẹp nhằm có thể sống cùng nhau bền bỉ, dài lâu.
Nếu có thêm thời gian đọc bài viết Vai trò của Tarot Reader, bạn sẽ nhận diện được kha khá nhu cầu phát triển tâm linh của mình trong quá trình nỗ lực hướng đến những điều tốt đẹp nhất cho bản thân lẫn người khác. Tại đây, trong khả năng của mình ở hiện tại, mình tạm nhận thấy Tarot có thể mang lại cho mình cơ hội phát triển một số năng lực tâm linh giúp sống ổn hơn trong đời. Nó rất thực tế, như thầy Thích Nhất Hạnh nói
Bước những bước đi thanh thản và an lạc trên mặt đất, đó là một phép lạ mầu nhiệm. Có người bảo đi trên than hồng, đi trên bàn chông hoặc đi trên mặt nước mới là phép lạ. Tôi thì tôi thấy đi trên mặt đất đã là một phép lạ rồi.
Danh sách có thể chi tiết hơn, hoặc gọn gàng hơn theo thời gian, tùy thuộc vào sự phát triển cá nhân mình. Nhưng như Carl R. Rogers nhận thấy, những sự việc mang tính cá nhân nhất, hóa ra lại phổ quát nhất. Vì thế, mình cứ thành thật chia sẻ đôi dòng, đây cũng lại là một cơ hội phát triển tâm linh nghiêm túc.
Mindfulness
Mình có hai ấn tượng về từ này, một là khi được thầy Ngô Toàn phân biệt mindfulness và mindless để mình tự vỡ ra rằng một ai đó vô tâm với mình không hẳn là vì họ không có sự chú tâm, mà vì họ chỉ đơn giản là thấy mình không đáng để tâm họ hướng về, bằng một đối tượng khác; và hai là khi một Sư thầy trong lúc giảng bài, đã chơi chữ vui vui í là mindfully khác với mind full con nha, tại vì cái tâm người ta đã quá đầy ý niệm rồi (có thể là hậu nghiệm – tâm chạy về quá khứ, hoặc có thể là tiên nghiệm – tâm dự phóng tương lai) thì người ta không thể chú tâm vào giây phút hiện tại được đâu.
Ngay giây phút bạn dừng lại những suy nghĩ bủa vây, những dòng cảm xúc quá vội vã trong tâm trí, mà rút một lá bài, bạn có một cơ hội để nhìn thẳng vào hiện thực. Nhưng con dao nào cũng sẽ có nhiều cách dùng. Thay vì chú tâm vào một lá bài và suy nghiệm sâu sắc về nó đối với các sự kiện ngay trước mắt, nhiều bạn thể hiện sự bối rối dữ dội hơn khi liên tục rút nhiều lá bài và chẳng thể giải nghĩa cho sâu lắng một lá bài nào cả.
Đây là một cơ hội tốt để dừng lại, giãn ra, và do đó thoát khỏi cơn cảm xúc hay mớ bòng bong rối nùi trong suy nghĩ. Đừng bỏ lỡ cơ hội nào để sống thực hơn với hiện tại. Hãy cố gắng giải nghĩa một lá bài thật tốt, trước khi trải ra quá nhiều lá bài khiến tâm trí thêm rối rắm.
Chiếc tâm thanh tịnh
Trong nhu cầu tiếp nhận và diễn giải lại thông điệp lá bài mà không bị quá nhiều thiên kiến từ các hệ giá trị hạn hẹp của bản thân, mình có nhu cầu to lớn trong việc giảm bớt kha khá những nỗi sợ, lòng tham của bản thân. Hai điều đó dễ bóp méo khả năng nhìn nhận thực tại, và trở nên suy diễn với các thông điệp mà Tarot rõ ràng mang đến. Mình có một tham vọng trong việc hiểu đúng các quy luật tự nhiên, mà nếu vẫn tự tách mình ra làm kẻ quan sát, việc có độ chênh trong tâm trí và thực tại là điều dễ hiểu. Nhờ đó, quá trình này bao gồm cả việc phá vỡ rất nhiều lớp tường chắn giữa mình và người khác, giúp lòng mình thênh thang rộng lớn hơn.
Và trong hành trình thanh lọc tâm, mình vô tình tạo ra nhiều chuyển biến lớn lao và mạnh mẽ trong đời sống tinh thần của chính mình, lẫn những người thân thiết cạnh kề mình. Mình giảm được những nỗi sợ, không còn nhiều nghi ngờ đối với tình thân, không còn những cơn tức giận phản ứng và phòng thủ. Do vậy mà mình trở nên dịu dàng hơn, chu đáo hơn, và biết cách bày tỏ tình yêu thương giản dị hơn. Cuộc sống của mình bỗng nhiên dễ chịu và thoải mái hơn rất nhiều.
Tâm trí sáng suốt
Một trong những dấu hiệu cho thấy một người có tâm trí dần sáng suốt hơn là họ phát triển được phẩm tính kiên nhẫn và chấp nhận. Hai phẩm chất ấy càng vững vàng bao nhiêu, tâm trí càng trở nên sáng suốt bấy nhiêu. Nhưng chúng ta vẫn cần phân biệt với xu hướng/trạng thái tránh né và ù lì. Bạn sẽ nhận thấy chúng về cơ bản là hoàn toàn khác biệt. Một bên tĩnh lặng trong sự thấu suốt mọi điều, biết lúc nào nên tiến lúc nào nên lùi; một bên duy trì vẻ ngoài kiên cố trong sự thiếu hiểu biết trầm trọng về thực tại.
Tarot cho chúng ta cơ hội rèn luyện năng lực phán đoán liệu rằng nên tiến hay lùi, có bao nhiêu nguồn lực, thiếu sót gì và nên chú ý cân nhắc bổ sung gì, có thể đợi đến thời điểm nào, trong lúc đó có thể làm được gì… Rất nhiều câu hỏi có thể mang đến cơ hội thấu rõ bối cảnh vấn đề mà Tarot có thể gợi mở câu trả lời. Bằng cách sử dụng Tarot để dần có can đảm đối diện với các sự kiện thực tế, bạn cho phép bản thân có cơ hội mài bén tâm trí để xua tan sương mù, dần dần tâm trí sáng suốt hơn, như bầu trời trong veo sau cơn mưa mùa hạ, không còn bị những đám mây hay sương mù giăng lối. Tầm nhìn rộng mở hơn, khả năng phán đoán tốt hơn, bình tĩnh và tự tin hơn, kiên nhẫn và chấp nhận tiến trình tự nhiên của mỗi đối tượng hơn.
Nếu một bộ môn có thể mang đến cho bạn cơ hội phát triển những điều tốt đẹp này, thì thật rất xứng đáng để theo đuổi nghiêm túc có phải không? Chính Tarot đã gợi mở trong mình niềm ham thích học hỏi trở lại sau chuỗi ngày thất vọng và chán chường với chương trình học phổ thông 12 năm đầu đời. Mình cảm thấy không phù hợp nên đã mất đi hứng thú học tập. Nhưng rồi Tarot mang lại cho mình niềm say mê cũ, giúp mình bước ra thế giới và rồi học thêm ti tỉ điều hay ho xinh đẹp khác. Đó là những gì Tarot đã làm được cho mình, còn bạn thì sao?