Chọn bộ bài Tarot phù hợp

Hiện nay số lượng bài Tarot trên thế giới có khoảng hơn 1000 bộ bài khác nhau, và con số này đang tăng dần theo mỗi năm. Nhưng chủ yếu vẫn đi theo 3 chuẩn bài Tarot thông dung.

1. Có 3 chuẩn bài Tarot thông dụng/quy chuẩn

Hầu hết các bộ Tarot đều sẽ chọn đi theo một trong ba tư tưởng từ ba bộ bài nổi tiếng nhất là Tarot de Marseille, Rider Waite Smith Tarot và Thoth Tarot. Trong số đó, dòng bài Marseille là cổ điển nhất, vì nó là gốc rễ và nền tảng của Tarot, cả Waite và Thoth cũng chỉ là phát triển lên từ Marseille thôi. Vấn đề phát triển thì nó sẽ có hai vấn đề lớn:

1. Bắt kịp xu hướng đương đại
2. Phá vỡ những ý nghĩa truyền thống

Việc Waite và Crowley phát triển bộ bài Tarot cho phù hợp với quan điểm đương đại sẽ giúp chúng ta dễ dàng tiếp nhận hơn, vì không phải ai cũng nắm rõ bối cảnh lịch sử – văn hóa, nhất là cái thời mà bộ Marseille thịnh hành. Đi cùng với việc hai nhà huyền học ấy phá vỡ những ý nghĩa truyền thống sẽ gây ra hai luồng tranh cãi:

1. Khen ngợi sự linh hoạt và sáng tạo, bắt kịp xu hướng hiện đại, mở rộng tầm nhìn và thế giới quan, nâng cao giá trị ứng dụng
2. Chê bai hai tư tưởng ấy không chính thống, không đáng tin cậy

Và cá nhân mình và nhiều tarot reader khác ủng hộ những bạn newbie học RWS hơn, sau đó khi đã có tư duy tốt về Tarot + nền tảng cơ bản về Tarot thì bắt đầu tìm hiểu qua Marseille để nghiên cứu chuyên sâu gốc rễ. Còn Thoth thì cảm thấy rảnh hẵng đá qua, không rảnh thì thôi haha. Lý do ủng hộ thì là như vầy:

1. RWS có lượng tài liệu nhiều kinh khủng khiếp, tìm ở đâu cũng thấy, dễ dàng học hỏi và tìm người trao đổi, thuận tiện cho các bạn newbie mới vô, đỡ bị nản chí khi cảm giác cô độc. Hơn nữa, các bộ bài được chọn vẽ theo chuẩn RWS cũng nhiều dã man, chiếm 90% thị trường bài Tarot, các bạn dễ lựa chọn. Các tài liệu về RWS không hẳn đều đúng hết, nhưng nó nhiều đến mức được phân tích, mổ xẻ rõ ràng, chi tiết dã man, có thể tham khảo thỏa thích không có giới hạn. Thoth thì rất tiếc là không được phổ biến như thế, không nhiều người tìm hiểu, muốn tìm tài liệu cũng khó, tìm người trao đổi cũng vấp phải khó khăn.
2. Hình ảnh bộ RWS, nhất là các lá đánh số, được vẽ minh họa rõ ràng, gần gũi với cuộc sống, dễ liên tưởng dễ trải nghiệm, dễ đánh giá, dễ ghi nhớ, dễ áp dụng, dễ lý luận, dễ đưa ra từ ngữ giải thích (lợi ích nhiều chưa?). Rất tiếc phải nói là Thoth và Marseille không được như vậy, các biểu tượng cực kì trừu tượng và khó hình dung, mô tả chúng cũng khá chung chung kiểu như “Một thanh kiếm đâm xuyên 2 thanh kiếm đan chéo, thể hiện tư duy bị chắn lối, bế tắc”, bạn đọc thế thì có hiểu được cụ thể bằng một hình ảnh minh họa rõ ràng về một người đang mệt mỏi trong suy nghĩ hem?

• Bài Tarot theo chuẩn Rider Waite Smith chiếm đến 90% số lượng những bộ bài Tarot hiện nay trên thị trường nhờ nét vẽ gần gũi và hệ thống hình ảnh, biểu tượng đơn giản dễ nắm bắt nhất trong các chuẩn Tarot.

• Bài Tarot theo chuẩn Marseille có hệ thống hình ảnh của các lá ẩn phụ khá đơn giản, chỉ bao gồm biểu tượng, và việc sử dụng nó phải dùng đến nhiều thuật toán, không đơn thuần là xem xét hình ảnh, biểu tượng.

• Trong khi đó chuẩn Thoth lại rất phức tạp và nghiêng về huyền học, chiêm nghiệm học thuật hơn là sử dụng để phân tích, xem xét các vấn đề thông thường.

Khi mua bài Tarot ở các shop bài, bạn nên tìm hiểu kĩ về bộ bài mình mua, hoặc hỏi chủ shop về chuẩn bài Tarot để có thể lựa chọn được cho mình một bộ bài phù hợp nhất đối với mục đích sử dụng.

Về tính xã hội

2. Nếu bạn là người muốn theo Tarot một cách có nền tảng từ đầu

Nếu bạn là người mới học sử dụng tarot, bạn nên chú ý các bộ bài vẽ theo hình ảnh chuẩn của bộ bài gốc rider waite smith tarot (RWS) để có thể thuận tiện bước vào một hệ thống sẵn có, sẽ dễ dàng nhận được hỗ trợ và nguồn lực đông đảo hơn.

Mặc dù có nhiều bộ bài Tarot, nhưng không phải bộ nào cũng hoàn toàn tuân theo những hình ảnh gốc của RWS, nhiều tác giả tuân theo tính thẩm mĩ, góc nhìn/trải nghiệm cá nhân về hiểu biết và tâm linh của họ hơn. Việc này sẽ gây khó khăn cho những bạn mới học, khi chưa có kĩ năng cảm nhận hình ảnh, biểu tượng và những kiến thức về nó.

Ví dụ ở đây ta thấy:

Lá thứ nhất là The Fool của bộ Rider Waite Smith Tarot, hình ảnh đơn giản, rõ ràng, dễ nhìn, dễ tìm hiểu thông qua nhiều tài liệu chia sẻ hoặc đi cùng bộ bài. Lá thứ hai là The Fool của bộ Druidcraft Tarot, được cách điệu bằng hình vẽ có chiều sâu hơn, mang hơi hướm của đạo Druid hơn, nhưng vẫn đảm bảo được các chi tiết hình ảnh tối thiểu của lá bài RWS gốc. Lá thứ ba là The Fool của bộ Alchemia Tarot, được cách điệu với những màu sắc rực rỡ, tươi sáng và thu hút hơn, nhưng vẫn giữ được hình ảnh chủ đạo của lá bài RWS, dù đã bị giảm bớt hình ảnh chú chó và cây gậy đi kèm.

Nhưng sang lá thứ tư và thứ năm, ta không nhìn thấy hình ảnh cơ bản của RWS đâu nữa, thay vào đó là hình ảnh khác hoàn toàn theo chủ đề của mỗi bộ bài với ý nghĩa hình tượng nhân vật, hay chuyển động nhân vật làm sáng tỏ lên ý nghĩa của lá bài đó. Ở lá thứ năm, ta có nhân vật Azathoth thay vì hình ảnh The Fool trong RWS. Đây là hình ảnh lá The Fool của bộ bài Necronomicon Tarot lấy cảm hứng từ thế giới không tưởng trong tiểu thuyết của H.P. Lovecraft, một nhà văn chuyên về huyền bí học. Azathoth là một nhân vật có đặc điểm tính cách, xu hướng hành động tương tự như The Fool của RWS. Ở lá thứ sáu, là lá The Fool của bộ Rabbit Tarot, ta có hình ảnh một chú thỏ con thay vì là nhân vật The Fool.

Rõ ràng trong 4 lá phía sau lá bài RWS, ta vẫn thấy được 2 lá bài đầu tuân theo hình ảnh cơ bản, vẫn dễ học hỏi và tìm hiểu hơn là 2 lá sau. Tuy nhiên, nếu chịu khó đọc cuốn sách kèm theo mỗi bộ bài, ta vẫn có thể nắm được ý đồ của tác giả khi thể hiện hình ảnh mỗi lá bài trong bộ bài, chỉ là nó đòi hỏi sự kiên nhẫn và yêu cầu khó hơn đối với người mới thôi.

Như vậy, không có nghĩa là người mới không thể sử dụng được Necronomicon Tarot hay Rabbit Tarot, hay nhiều bộ bài khác nữa không có hình ảnh tuân theo bộ RWS, mà chỉ là nó đòi hỏi sự tập trung và kiên nhẫn hơn đối với họ.

Về tính cá nhân và tính thẩm mỹ

Để có thể tìm được bộ bài cùng lĩnh vực, bạn có thể gõ Google theo từ khóa “lĩnh vực bạn quan tâm + tarot”. Nếu có được bộ bài theo lĩnh vực của bạn, thì bạn có thể copy tên bộ bài ấy đưa lên Youtube để xem Review hoàn chỉnh của bộ bài, lên Pinterest để xem hình ảnh từng lá bài.

Đôi khi, một bộ Tarot tựa như một món trang sức, một bộ quần áo hay thậm chí là một chiếc điện thoại. Chúng đại diện cho identity của một người, thể hiện gu thẩm mĩ, sở thích cá nhân, năng lực kinh tế, mức độ ưu tiên… của một cá nhân. 

Tính tiện lợi và tính kinh tế

4. Một số yếu tố về kích cỡ và giá thành

– Kích thước bộ bài: Kích thước chuẩn được đặt ra cho một bộ bài Tarot là 7 x 12 cm, ngoài ra sẽ có thêm những kích thước khác đáp ứng nhiều yêu cầu khác nhau cho khách hàng như size pocket 5 x 7 cm, size mini 4.4 x 7.4 cm, hoặc size lớn nếu bạn muốn nhìn rõ hơn hình ảnh 9.5 x 16.5 cm.

– Giá cả bộ bài: Giá cả bộ bài tùy thuộc vào nhà xuất bản và công sức họa sĩ vẽ ra. Bộ bài càng đẹp, càng hiếm, thời gian sáng tác càng lâu, bộ bài càng có giá cao. Hơn nữa, giá bài còn phụ thuộc vào tiền vận chuyển, tiền thuế mỗi nước. Ví dụ những bộ bài vận chuyển từ châu Âu về sẽ có giá cao hơn những bộ bài từ Mĩ. Việc xem xét tài chính để lựa chọn một bộ bài phù hợp cũng là điều quan trọng.

– Sách đi kèm bài: Sách đi kèm bài thường có 2 dạng là sách lớn (companion), sẽ có những hướng dẫn chi tiết, đầy đủ hơn, thậm chí là miêu tả từng hình ảnh chi tiết trong lá bài, giúp bạn dễ dàng, thuận tiện hơn trong việc học cách sử dụng bộ bài đó. Dạng thứ hai là sách nhỏ (booklet), thường chỉ có ghi chép vài dòng ngắn gọn, hoặc từ khóa (keywords), đòi hỏi bạn phải tự mò mẫm, tìm tòi nhiều hơn khi học cách sử dụng. Có nhiều bộ bài không có sách hướng dẫn. Đa phần các cuốn sách đi kèm các bộ bài đều là tiếng Anh, một số là tiếng Pháp, Nga, Nhật,… Mèo đang thực hiện dự án Việt hóa các cuốn sách đi kèm bộ bài cho các bạn dễ dàng hơn trong việc học cách sử dụng từng bộ. Dò tìm xem bản dịch tiếng Việt cuốn sách của bộ bài Tarot bạn đang sử dụng tại đây.

Để có thể biết rõ hơn về bộ bài, bạn có thể dò tìm Google, Youtube hay thậm chí là trang bán hàng của các shop bán bài. Những shop bài Tarot uy tín sẽ cung cấp cho bạn những thông tin rõ ràng về bộ bài như hình ảnh lá bài, hộp bài, sách hướng dẫn đi kèm, size bài, giá bài, thậm chí là những bài phân tích, cảm nhận của các reader có tiếng để bạn có cơ hội tìm hiểu kĩ hơn trước khi mua. 

5. Có nên mua bài tarot handmade?

Bài Tarot handmade là thể loại bài Tarot được các bạn copy ảnh từ bộ bài gốc của nhà xuất bản rồi in lậu và bán với giá rẻ bèo vì họ không phải tốn nhiều chi phí cho chất lượng, tiền bản quyền hay thuế. Việc sử dụng bài handmade cũng giống như sử dụng quần áo, giầy dép, điện thoại… hàng nhái, hàng fake,.. chất lượng dĩ nhiên không bằng.

Ngoài ra, không bàn về chất lượng, thì một người có ý định nghiêm túc với Tarot không nên sử dụng bài Tarot handmade để thể hiện sự tôn trọng bản quyền tác giả. Để sáng tác một bức tranh cần một khoảng thời gian rất dài, tốn nhiều công sức sáng tạo, tiền bạc cho những vật dụng… Đằng này một bộ bài Tarot có ít nhất 78 lá, tức 78 bức tranh. Bạn có thể hiểu công sức, tâm huyết của tác giả dành cho bộ bài đáng quý như thế nào. Liệu có nên phụ lòng tác giả chỉ vì tiếc vài trăm nghìn đồng? Tôn trọng tác giả cũng giống như tôn trọng bộ bài Tarot và tôn trọng chính mình.

6. Có nên mua bài tarot đã qua sử dụng (second hand)?

Việc mua lại món đồ đã qua sử dụng của chủ cũ khi họ không cần thiết, đã là một thói quen tốt đang được hình thành trong giới trẻ vì sự tiết kiệm đúng lúc. Tuy nhiên, có 2 lưu ý dành cho việc mua bài 2hand

• Chất lượng của bộ bài: Cũng như những món 2hand khác. Mình đã chứng kiến nhiều trường hợp, người mua bài mua nhầm bộ bài thiếu vài lá, bị hỏng vài lá, hoặc không đi kèm sách sử dụng.. rồi người bán chạy luôn không có cách nào đòi lại tiền được. Bạn cần xem xét kĩ profile và thông tin của người bán, xem xét độ uy tín của họ trong mạng lưới quan hệ xã hội trước khi quyết định giao dịch.
• Thanh tẩy năng lượng: Đồ vật ở cạnh trường năng lượng của chủ cũ một thời gian sẽ mang theo một phần của họ. Nếu bộ bài mang tính sưu tầm, sẽ tốt hơn là bộ bài đã được sử dụng thời gian dài. Cho dù là vậy, bạn vẫn cần thực hành các nghi thức thanh tẩy phù hợp để đảm bảo bộ bài sẵn sàng cho bạn set up và khởi sự mối quan hệ cộng tác.